Ιστορικό Σημείωμα
Kατά το ακαδ. έτος 2011-2012 η Σχολή Βελλάς συμπληρώνει αισίως εκατό χρόνια εκπαιδευτικής προσφοράς-διακονίας και η Διοικούσα Επιτροπή της Ανωτάτης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Βελλάς Ιωαννίνων (του λειτουργούντος σήμερα εκπαιδευτικού σχήματος) αποφάσισε να εορτάσει με λαμπρότητα την Εκατονταετηρίδα της Σχολής Βελλάς, με στόχο την προβολή του συνολικού έργου της Σχολής μέσα στον πρώτο αιώνα της λειτουργίας της. Για την αρτιότερη προετοιμασία των σχετικών εκδηλώσεων προσκλήθηκαν όλοι οι φορείς που συνδέονται με τη Σχολή Βελλάς και συγκροτήθηκε κοινή Οργανωτική Επιτροπή εορτασμού της Εκατονταετηρίδος.
Η Σχολή Βελλάς ιδρύθηκε, ως γνωστόν, το 1911 από τον Μητροπολίτη Βελλάς και Κονίτσης Σπυρίδωνα Βλάχο. Ο τελευταίος με το υπ᾽ αριθ. 6270/1-7-1911 έγγραφό του ανέφερε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο ότι "προέβη εις την ίδρυσιν Ιερατικής Σχολής εν τω περιβόλω της Μονής Βελλάς, εξαιτείται δε τας οδηγίας της Εκκλησίας, όσον αφορά εις την ειδικήν άδειαν λειτουργίας αυτής και τας άλλας διατυπώσεις".Η Σχολή Βελλάς στην εκατονταετή λειτουργία της, από το 1911 έως σήμερα, έχει φιλοξενήσει τα ακόλουθα Eκπαιδευτικά Σχήματα:
- α) Ιερατική Σχολή Βελλάς: από το 1911 ως το 1924, με τετραετές πρόγραμμα σπουδών (τύπος Ιεροδιδασκαλείου).
- β) Αγροτικόν Ιεροδιδασκαλείον της Μονής Βελλάς: από το 1927 ως το 1939, με πενταετές πρόγραμμα σπουδών.
- γ) Ιεροδιδασκαλείον της Μονής Βελλάς: από το 1939 ως το 1971, με εξαετές πρόγραμμα σπουδών.
- δ) Ιεροδιδασκαλείον Βελλάς: από το 1971 ως το 1976, με εξαετές πρόγραμμα σπουδών, υπό την άμεση εποπτεία και διοίκηση της Εκκλησίας.
- ε) Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία Βελλάς: από το 1977 ως το 1989, με τριετές πρόγραμμα σπουδών (Π.Δ. 1025/1977).
- στ) Εκκλησιαστικό Λύκειο Βελλάς: από το 1977 έως σήμερα (Π.Δ. 1025/1977), με τετραετή φοίτηση, από δε του σχολικού έτους 2006-2007 κ. εξ. με τριετή φοίτηση.
- ζ) Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Βελλάς: από το 1993 ως το 2006, με τριετές πρόγραμμα σπουδών (και από το 2001 ως το 2006, με έξι (6) εξάμηνα σπουδών επιπέδου Τ.Ε.Ι.).
- η) Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Βελλάς Ιωαννίνων: από το 2006 ως σήμερα (Νόμος 3432/2006), με οκτώ (8) εξάμηνα σπουδών πανεπιστημιακού επιπέδου και με δύο προγράμματα σπουδών: α) Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών, και β) Πρόγραμμα Εκκλησιαστικής Μουσικής και Ψαλτικής.
Με τον Νόμο 1946/1985 οι διετείς Παιδαγωγικές Ακαδημίες προήχθησαν σε Παιδαγωγικά Τμήματα. Με τον ίδιο νόμο η Εκκλησιαστική Παιδαγωγική Ακαδημία Βελλάς Ιωαννίνων μετετράπη σε καθαρή Ιερατική Σχολή με τίτλο Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Βελλάς Ιωαννίνων και τριετή φοίτηση. Η λειτουργία της διήρκησε έως το ακαδημαϊκό έτος 2006-2007.
Με τον Νόμο 3432/2006 η Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή Βελλάς Ιωαννίνων μετονομάστηκε σε Ανωτάτη Εκκλησιαστική Ακαδημία (ΑΕΑ) Βελλάς Ιωαννίνων (όπως και οι άλλες τρεις ομοιόβαθμες Σχολές Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Ηρακλείου Κρήτης) αναβαθμιζόμενη σε Ανωτάτη Σχολή Πανεπιστημιακού Επιπέδου (ΠΕ), με τετραετή φοίτηση.
Με τη συμπλήρωση λοιπόν εκατό χρόνων λειτουργίας των προαναφερθέντων Εκπαιδευτικών Σχημάτων της Σχολής Βελλάς και προκειμένου να γίνει ευρύτερα γνωστό το εκπαιδευτικό και διακονικό της έργο αποφασίστηκε ο εορτασμός της Εκατονταετηρίδος, με κεντρική εκδήλωση τη διοργάνωση επιστημονικού συνεδρίου.